Aquafin kreeg in 1989 van het Vlaamse Gewest de opdracht om de achterstand op het gebied van huishoudelijke waterzuivering in een hoog tempo weg te werken. In 1990 werd amper 30% van het rioolwater gezuiverd. Ondertussen is dat 84%.Aquafin gaat nu nog een stapje verder. Ze hergebruiken warmte uit de riool om gebouwen te verwarmen. Dat heet Riothermie.
Riothermie is een innovatieve maar eenvoudige technologie die weinig infrastructuur vereist. Ze maakt gebruik van de restwarmte in het rioolwater, afkomstig van onder meer douches en wasmachines, om er gebouwen mee te verwarmen. Een warmtewisselaar in de riolering en een warmtepomp in het stooklokaal volstaan hiervoor.
De winst is duidelijk:- Ecologisch: recuperatie van anders verloren warmte en kadert in klimaatdoelstellingen want CO2 -uitstoot daalt drastisch. – Energie: differentiatie in de energiebevoorrading zodat we een extra energiebron hebben, naast de reeds gebruikte energiebronnen.- Financieel: de investeringen betalen zich in twee tot vijftien jaar terug. Zo zijn er oa subsidies voorzien.
De eerste toepassing van riothermie in België was weggelegd voor Stad Leuven. Samen met huisvestingsmaatschappij Dijledal werd er in 2014 een gebouw met 92 appartementen opgetrokken. Allen verwarmt met rioolwater, waarvan een deel afkomstig was van het Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg. 60 procent van de jaarlijkse warmte vraag werd ingevuld door dit rioolwater. De overige 40 procent, geleverd door aardgas, gebruikten ze voor de opwarming van het sanitaire water en om bij te stoken op de koudste dagen. Na twee jaar kwam er een einde aan het pilootproject, deels doordat de warmtebron wegviel. Dit door werkzaamheden en een omlegging van de riolering. Er werd in totaal wel meer dan 50.000 liter stookolie uitgespaard en het appartementsblok stootte de helft minder CO2 uit.
Aquafin zal bij de renovatie van zijn eigen kantoorgebouw in Aartselaar gebruikmaken van riothermie. Er ligt een grote rioolcollector met een sterk debiet vlak voor het gebouw. Aquafin zal de warmte gebruiken om het kantoor te verwarmen en om het datacentrum continu te koelen.
In het Kaaidistrict in Aalst bouwt projectontwikkelaar Denderoever een nieuwe stadswijk ter hoogte van de vroegere pendelparking aan het station. In samenwerking met Aquafin stelde Denderoever vast dat riothermie volledig past binnen zijn duurzame energieconcept. Het nieuwbouwproject, dat onder meer uit appartementen en een kantoorgebouw bestaat, bevindt zich immers op korte afstand van een groot verzamelriool met een aanzienlijk debiet. De groene warmte van het rioolwater kan voorzien in 90 procent van de jaarlijkse warmtevraag. Een boiler ondersteunt de warmtebehoefte op piekmomenten. In de zomer kan het riothermische warmtenet als passief koelsysteem dienen.
Watermaatschappij Vivaqua zal dit najaar, samen met de universiteiten VUB en ULB, warmte uit het riool in Ukkel halen om een groot administratief gebouw van de gemeente te verwarmen. Ze hopen op die manier jaarlijks tot 60 ton CO2 te besparen. De vloeren, voorzien van vloerverwarming over een oppervlakte van 15.000 vierkante meter, zullen een kwart van de nodige energie halen uit het rioolwater. Daarvoor ontwikkelden de partners een eigen warmtewisselaar, vervaardigd uit duurzaam plastic. Die testten ze al eerder uit voor de duurzame verwarming van een technisch lokaal van Vivaqua in Sint-Jans-Molenbeek. We voegen nog een rekensom toe die duidelijk maakt hoe interessant riothermie is!- Een bedrijf loost 100 m³/dag in de riool- Bij een gemiddelde temperatuur van 28°C, na waterzuivering en het inkomend stadswater is aan gemiddeld 10°C. – Het afvalwater wordt dus 18°C warmer geloosd dan het inkomend standwater. – Elke dag loost/verliest dit bedrijf dus 100.000 litre x 18°C = 1.800.000 Kcal or 2,09 MWh in de riool- Dit komt overeen met lozen van een equivalent van 209 liter mazout per dag! – x 250 dagen/jaar = 52.250 liter Mazout/jaar in de riool ….
